Khawsik chhan: Khawsik chhan tam ber chu kan taksaah natna hrilk a lo luh vang (infection) a ni a, khawsik thlentu lar zualte chu:
- Virus: hritlang leh khuh, hepatitis, HIV leh adangte(adt)
 - Bacteria: pan hnai la, tonsil na, pneumonia, TB, zun in, adt.
 - Parasites: malaria
 - Taksaa dik lohna awm sa: SLE, Rheumatoid arthritis, adt
 - Cancer: leukaemia, lymphoma, thin cancer leh adt.
 - Damdawi: damdawi thenkhat khua tisik thei an awm bawk.
 
- Tui tam tawk in tur. Thingpui, Cofee leh alcohol lam chu in loh a tha.
 - Chawlh hahdam tur
 - Puan them fai tui vawta chiah huhin i taksa i dep vawt thei bawk. Tui vawta inbual erawh chu tih loh tur a ni.
 
- I khawsikin zual lam a pan chuan emaw, ni 3 hnua i khua a la sik cheu chuan
 - I khawsik 40°C aia a san chuan
 - I khur emaw tlun emaw chuan
 - I lu a nat tel chuan
 - I taksa a sat viau laia i thlan a tlak si loh chuan
 - Mitvai, luak, ring(nghawng) na , tihrawl na emaw i neih tel chuan
 - I lu a hai emaw, i ngaihtuahna a buai deuh nuai chuan
 - A hma lawkah ram pawn lama i zin chuan
 - I taksaah bawl (rash) a awm tel chuan
 
Doctor-in engtinnge a tih ang?  Khawsik hi natna ni lovin taksa chhungrila natna awm rawn lanchhuah dan (symptom) pakhat mai a ni.  Chuvangin, doctor-in i khawsik chhan kha a hmuhchhuah ngei a pawimawh a. I taksa a han endik (exam) a, i khawsik chhan a hre mai thei lo a nih chuan heng a hnuai mi 'test' thenkhatte te hi ti turin a rawn mai thei che: 
- Thisen test
 - Zun leh ek test
 - Hrawk chhung swab emaw khak emaw exam
 - X-rays.
 
Naupang khawsik:
Naupang hi an khawsik sang hle mah se harh leh hlim hmel takin an awm thei. Tin, an khawsik a san viau chuan an kaih(convulsion) thei a, nausen phei chu an kaih pawhin puitling angin an tal awrh awrh ngai lo. Heng a hnuaia mi ang hi naupang/nausen chu a nih chuan doctor rawn vat a tha:
- Thla 6 hnuai lam
 - Taksaah bawl (rash) a awmin
 - 40°C leh a aia sang khawsik
 - Na chhawknain a chhawk loh chuan
 - Luak emaw kawthalo emaw a telin
 - Chaw emaw tui emaw a ei/in duh lohin
 - A tah ban theih loh chuan
 - A zawi riau emaw a chauh hmel viau chuan
 - Kaih emaw phu deuh zawk zawka a awm chuan
 - A thaw a hahin
 - Na nei ni awm taka a lanin
 
Taksa sa vut * mahse thlan chhuak chuang lo Ke hmawr hit hi ge a chhan niag?
ReplyDeleteVawih uih vang ani deuh ber
DeleteParacites vag pawh ani thei
Delete👍
ReplyDeleteKa taksa hi chhungril a tham hrep ang hian ana thin a ka ruh chhung ah hian a zawh kual ni ber ka hria...a na ngut ngut a a zaw ngawih ngawih bawk ...tiang hian ka awm fo maia enge a chhan ni thei ang le
ReplyDelete